Inleiding

Als IT-bedrijf maken we ons al enkele jaren zorgen over de moeilijkheid om de genderdiversiteit binnen ons team te verhogen en zijn we gealarmeerd door de gevolgen die het gebrek aan diversiteit zou kunnen hebben voor ons bedrijf en meer in het algemeen voor onze sector en onze samenleving. Daarom besloten we in 2023 het programma STEM4Her te lanceren, dat de ambitie heeft om te werken aan meer diversiteit in STEM studies. Dit initiatief wordt ondersteund door de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie (België).

Talrijke studies tonen aan dat meer diversiteit binnen een bedrijf een aanzienlijke impact kan hebben op de economische en sociale ontwikkeling. Diversiteit zorgt voor een verscheidenheid aan verschillende perspectieven en ideeën, wat innovatie en creativiteit stimuleert. Vrouwen en mannen hebben verschillende ervaringen, vaardigheden en standpunten, die de besluitvorming en probleemoplossing binnen het bedrijf kunnen verrijken. Bovendien bevordert genderdiversiteit een inclusieve en egalitaire werkomgeving, wat de motivatie, betrokkenheid en het vertrouwen van (toekomstige) werknemers verbetert.

En wat nog belangrijker is: zoals we allemaal weten, zijn STEM beroepen van cruciaal belang om de toekomst van onze samenleving op te bouwen met het oog op de huidige technische en technologische vooruitgang. De inzetbaarheid is zeer hoog in deze banen, die ook tot de best betaalde worden gerekend. Als we het gebrek aan vrouwen in deze vakgebieden niet aanpakken, zal dit alleen maar een maatschappelijk probleem verergeren waar we al tientallen jaren tegen vechten: de uitsluiting van vrouwen van besluitvorming en de consolidatie van genderongelijkheid in de professionele wereld.

‍

Gedachten

We hebben veel manieren overwogen om het aandeel van vrouwen in STEM beroepen te verhogen en we realiseerden ons dat opleiding en hoger onderwijs essentiële pijlers zijn voor de toegang tot deze functies. In België bestaan al veel initiatieven die gericht zijn op STEM onderwijs, vooral voor vrouwen in de beroepsheroriëntatie of voor meisjes op de basisschool, waarbij ze bijvoorbeeld kennismaken met coderen of met wetenschappelijke experimenten.

We hebben ook ontdekt dat Belgische meisjes 45% uitmaken van de leerlingen in wiskunde en wetenschappen in de laatste jaren van de middelbare school [1] en dat ze het even goed doen als jongens in deze vakken [2]. Op de universiteit wordt de kloof echter groter en vertegenwoordigen ze slechts 30% van de studenten in STEM vakken en, nog verontrustender, 17% in informatica [3], waar ze het even goed of iets beter blijven doen dan jongens [4]. Om al deze redenen hebben we ervoor gekozen ons te richten op de middelbare school en meer specifiek op de overgang van de middelbare school naar het hoger onderwijs.

Waarom overwegen vrouwelijke middelbare scholieren geen STEM vakken bij de overstap naar het hoger onderwijs? Volgens verschillende studies [5] zijn het het gebrek aan praktijkervaring en het ontbreken van rolmodellen die vrouwelijke studenten ervan weerhouden te kiezen voor een STEM loopbaan.

De ambitie van het STEM4Her-programma is om dit probleem te verhelpen en meisjes te omringen met meer rolmodellen, deskundigen en organisaties die actief zijn op het gebied van STEM en digital in het bijzonder, en hen te voorzien van morele, educatieve en administratieve ondersteuning, inspiratie en motivatie. We verwachten dat concrete acties op het gebied van morele, educatieve en financiële steun zullen helpen om de barrières en vooroordelen bij het betreden van STEM richtingen te verminderen en het aantal vrouwelijke studenten dat voor deze richting kiest, te vergroten.

Hoewel het programma verwijst naar STEM studies in brede zin, hebben we gemerkt dat - gelukkig - niet alle STEM deelgebieden te maken hebben met gendervooroordelen. Dit is bijvoorbeeld wel het geval bij biologie en bio-ingenieurswetenschappen. Daarom is het STEM4Her-programma gericht op meisjes die studies overwegen waar gendervooroordelen het meest voorkomen: natuurkunde, informatica, wiskunde, chemie of technische wetenschappen.

‍

Actie

Het programma loopt het hele jaar 2023, van januari tot december, en is onderverdeeld in 4 belangrijke fasen: lancering, selectie, incubatieproces en ondersteuning voor succes in de eerste examensessie.

De lancering was bedoeld om STEM4Her te presenteren en er reclame voor te maken, voornamelijk op middelbare scholen en op sociale netwerken (je kunt ons nog steeds volgen op Instagram! [6]). We wilden vooral toekomstige vrouwelijke afgestudeerden bewust maken van de STEM richtingen. We organiseerden ook een lanceringsfeest op 17 februari 2023, met als doel de diversiteit aan mogelijkheden te laten zien bij het afstuderen aan een STEM studie. Daarom nodigden we 6 vrouwelijke sprekers uit die STEM studies hebben gedaan, allemaal uit verschillende sectoren, om hun baan te presenteren: NGO's, ondernemerschap, publieke sector, academisch onderzoek en de particuliere sector. Het was een groot succes: bijna 55 meisjes namen deel en meer dan 40 schreven zich direct in voor de volgende fase.

We wilden vooral dat het STEM4Her-programma actiegericht zou zijn en verder zou gaan dan informatie of bewustmaking. Daarom wilden we naast informatieve of inspirerende evenementen ook concrete ondersteuning bieden. Voor de eerste editie en op basis van de middelen die ons ter beschikking stonden, verwachtten we minstens 10 meisjes te selecteren die zullen worden gecoacht om het meest geschikte pad voor hen te kiezen en te slagen in hun eerste semester aan de universiteit.

De selectie vond plaats op 1 april 2023 en 44 meisjes namen deel. De selectie was gebaseerd op een vragenlijst over de motivatie om deel te nemen en betrokken te raken bij het STEM4Her-programma en op een wetenschappelijke uitdaging om hun potentieel in wetenschappen te evalueren. Meer precies was het een robotica-oefening in teamverband: elk team, bestaande uit 4-5 meisjes, moest een stuk van een Rube Goldberg-machine bouwen, dat vervolgens werd samengevoegd tot één machine.

De geselecteerde meisjes zijn nu uitgenodigd om tussen april en september verder te gaan met het incubatieprogramma, dat begeleiding voor de toelatingsexamens van de technische faculteiten, administratieve ondersteuning en 6 collectieve evenementen omvat: conferenties, carrièreontdekkingsdagen, exclusieve avonden en teambuilding. Daarnaast krijgen ze een nieuwe laptop en naslagwerken voor de studie van hun keuze. Het was inderdaad belangrijk voor ons om alle toetredingsdrempels weg te nemen door het nodige materiaal te voorzien om met een gerust hart studies op hoog niveau te ondernemen.

Wij geloven dat de eerste examensessie cruciaal is voor het succes van elke student die de middelbare school verlaat. Voor vrouwen in STEM studies is het des te belangrijker dat ze zich moreel gesteund voelen in geval van moeilijkheden. Daarom krijgen de meisjes vanaf het begin van het academisch jaar tot het einde van de eerste examensessie academische en morele ondersteuning door middel van coaching, bijlessen en een ondersteunde studieperiode voor hun eerste examensessie.

‍

Conclusie

De resultaten na de eerste fase zijn bemoedigend en bevestigen dat dit initiatief relevant is voor de meisjes in de middelbare school. Hoewel we met de huidige middelen maar iets meer dan 10 meisjes kunnen selecteren voor het hele programma, zijn we van plan om nuttige informatie over STEM trajecten in België breder te blijven delen met het netwerk van meisjes dat we sinds januari hebben gecreëerd.

Dit initiatief heeft geen winstgevend of commercieel doel. Ons doel is gewoon te ijveren voor een evenwichtigere Belgische samenleving en IT-sector en we hopen het programma voort te zetten zolang er gendervooroordelen bestaan in STEM-studies.

Meer informatie op: https://www.stem4her.be

Referenties

[1] "Les indicateurs de l'enseignement", Fédération Wallonie-Bruxelles, 2010, http://www.enseignement.be/index.php?page=26287

[2] “Increasing achievement and motivation in mathematics and science learning in schools : Eurydice report”, European Education and Culture Executive Agency, European Commission, 2022, https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/sites/default/files/2022-06/Increasing_achieve-ment_and_motivation_in_mathematics_and_science_learning_in_schools.pdf.

[3] MONTAY J., "Sciences: nom de genre féminin. Les filles, c'est fait pour vous (aussi) ! ", RTBF, 11/02/2022, https://www.rtbf.be/article/science-nom-du-genre-feminin-les-filles-cest-fait-pour-vous-aussi-10931427

[4] " Rapport sur l'état de l'égalité de genre 2020-2021 ", Université Libre de Bruxelles.

[5] VAN DER STADT K., " Pourquoi les étudiantes belges ne s'intéressent-elles plus aux STEM ", DataNews, 15/05/2017, https://datanews.levif.be/ict/careers/pourquoi-les-etudiantes-belges-ne-s-interessent-elles-plus-aux-stem/article-normal-661283.html

[6] https://www.instagram.com/stem4her.be/?hl=fr